3 Μαρτίου 1957. Ο Γρηγόρης Αυξεντίου σκοτώνεται θυσιάζοντας τον εαυτό του για την ελευθερία της Κύπρου.
Η κορυφαία Μαρινέλλα μας χαρίζει μία εξαιρετική ερμηνεία σε ένα έργο ψυχής, το «Ξύπνα Γληόρη (Σήμερον Που Σ’ Αντίκρισα)», σε σύνθεση του Γιώργου Θεοφάνους.
Ο σπουδαίος συνθέτης Γιώργος Θεοφάνους, θέλοντας να τιμήσει τον ήρωα της ΕΟΚΑ, Γρηγόρη Αυξεντίου, μελοποίησε τον επικήδειο λόγο τον οποίο εκφώνησε η μητέρα του, Αντωνού, κατά την πρώτη επέτειο του θανάτου του (3 Μαρτίου 1957) στην γενέτειρά του, την Λύση, μία από τις περιοχές της κατεχόμενης Κύπρου.
Η Μαρινέλλα ανταποκρίθηκε θετικά στο κάλεσμα του συνθέτη και ζωντάνεψε με την σπάνια φωνή της τον σπαρακτικό λόγο της μάνας σε μία ερμηνεία που συγκλονίζει και αγγίζει το κοινό.
Το «Ξύπνα Γληόρη (Σήμερον Που Σ’ Αντίκρισα)», που κυκλοφορεί από την Panik Platinum, είναι ένα μοναδικό ηχητικό ντοκουμέντο, ζωντανή ηχογράφηση του τραγουδιού όπως αυτό παρουσιάστηκε στη μουσική παράσταση «Τραγουδώ Το Νησί Μου» του Γιώργου Θεοφάνους, τον Οκτώβριο του 2008 στο Ηρώδειο.
Ο Γρηγόρης Αυξεντίου
Ο Γρηγόρης Αυξεντίου ήταν Ελληνοκύπριος αγωνιστής της ΕΟΚΑ κατά τον Απελευθερωτικό Αγώνα του 1955-59 εναντίον της Αγγλικής κατοχής. Ήταν δεύτερος στην ιεραρχία της οργάνωσης και σκοτώθηκε από τους Άγγλους σε μάχη που δόθηκε κοντά στην Ιερά Μονή Μαχαιρά.
Κατά τη διάρκεια του αγώνα ήταν κυρίως γνωστός με το ψευδώνυμο Ζήδρος, ενώ εκ των υστέρων ονομάστηκε «Σταυραετός του Μαχαιρά». Μετά θάνατον, τιμήθηκε από την Ελληνική πολιτεία με τον βαθμό του Αντιστράτηγου.
Στις 3 Μαρτίου του 1957 οι Άγγλοι, ύστερα από προδοσία, πληροφορήθηκαν το κρησφύγετό του κοντά στο Μαχαιρά.
Το περικύκλωσαν με αυτοκίνητα και ελικόπτερα, μετά από πολύωρη μάχη και αρκετούς νεκρούς Άγγλους έριξαν βενζίνη στο κρησφύγετο και τον έκαψαν ζωντανό.
Το καμένο σώμα του θάφτηκε στις 4 Μαρτίου στις Κεντρικές Φυλακές Λευκωσίας, στο χώρο που είναι γνωστός σήμερα ως «Τα φυλακισμένα μνήματα» από τους Άγγλους στρατιώτες από φόβο λαϊκών εκδηλώσεων.
Στο σημείο της τελευταίας μάχης του Γρηγόρη Αυξεντίου έχει χτιστεί ένα μνημείο ενώ στο παρακείμενο μοναστήρι ανεγέρθηκε ένα πελώριο άγαλμά του.
Πολλοί Έλληνες και ξένοι ποιητές εμπνεύστηκαν από τον αγώνα και το θάνατο του Γρηγόρη Αυξεντίου και έγραψαν ποιήματα προς τιμήν του, όπως ο Κύπριος ποιητής Κώστας Μόντης και ο Γιάννης Ρίτσος με το ποίημα «Ο Αποχαιρετισμός».
Στην Κύπρο θεωρείται ήρωας, και τιμάται κάθε χρόνο με μνημόσυνο στο Μοναστήρι Μαχαιρά.
